15.00 - 16.00 Στο Κόκκινο 105,5 

50 χρόνια Μεταπολίτευση: Ισπανία και Πορτογαλία, οι άλλες μεταβάσεις

Συζητούν οι Κωστής Κορνέτης και Μάνος Αυγερίδης

Στις 25 Απριλίου 1974, η Επανάσταση των Γαρυφάλλων ανέτρεψε το καθεστώς του Estado Novo (Νέο Κράτος) στην Πορτογαλία. Η επαναστατική διετία (1974-1975) περιλάμβανε σημαντικές πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές, και είχε ως αποτέλεσμα το τέλος των αποικιακών πολέμων, τη διεξαγωγή δημοκρατικών εκλογών και το νέο, πολύ προοδευτικό Σύνταγμα του 1976. Στην Ισπανία, τον Νοέμβριο του 1975 τον θάνατο του δικτάτορα Φρ. Φράνκο ακολούθησε η έναρξη μιας συναινετικής και ελεγχόμενης, από το ίδιο το καθεστώς, διαδικασίας εκδημοκρατισμού. Η ισπανική Μεταπολίτευση (Transición) βασίστηκε στην ιδέα μιας “νέας αρχής” και μιας “συμφωνίας λήθης” του παρελθόντος. Στην τελευταία εκπομπή του αφιερώματος “50 χρόνια Μεταπολίτευση” ο Μάνος Αυγερίδης συζητάει με τον Κωστή Κορνέτη, επίκουρο καθηγητή Σύγχρονης Ιστορίας στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης, για την ιστορία των δύο μακροχρόνιων δικτατορικών καθεστώτων της ιβηρικής χερσονήσου και των αντίστοιχων δημοκρατικών μεταβάσεων της δεκαετίας του 1970. Μεταβάσεις παράλληλες και πολύ διαφορετικές, τόσο μεταξύ τους, όσο και με την ελληνική Μεταπολίτευση του 1974. 

→ Αρχείο παλαιότερων εκπομπών

Η  Ιστορία στο Κόκκινο: Μια εκπομπή για το παρελθόν

σε συνεργασία με τα Αρχεία Κοινωνικής Ιστορίας

Μουσική επιμέλεια: Νίκος Θεοδωρόπουλος

Ηχητική επιμέλεια: Λάζαρος Καραγιάννης

Οργάνωση παραγωγής: Ιωάννα Βόγλη

Τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) αποχαιρετούν με θλίψη την Άντεια Φραντζή, την έξοχη νεοελληνίστρια, την εμπνευσμένη δασκάλα, την ευαίσθητη ποιήτρια. Αποχαιρετούν τη φίλη των ΑΣΚΙ, η οποία συμπαραστάθηκε στο έργο τους από την αρχή της διαδρομής, ενώ με τον Χρήστο Παπουτσάκη εμπλούτισαν ουσιαστικά τις συλλογές τους με πολύτιμα αρχειακά τεκμήρια συνδεδεμένα με την έκδοση του εμβληματικού μεταπολιτευτικού περιοδικού Αντί. Θα την θυμόμαστε με την αγάπη και τον σεβασμό που της άξιζε.

Τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας αποχαιρετούν με βαθιά συγκίνηση και θλίψη την Ξανθίππη Μίχα-Μπανιά, έναν δικό τους άνθρωπο. Η Ξανθίππη φώτισε με την τέχνη της τη ζωή μας, με τα σχέδιά της, τις αφίσες της, τα εξώφυλλα των βιβλίων και των δίσκων άνοιξε παράθυρα στη σκέψη μας και στην αισθητική μας. Ενταγμένη από τα νεανικά της χρόνια στην Αριστερά, τη δεκαετία του '60 αγωνίστηκε μέσα από τις γραμμές της νεολαίας, συμμετείχε ενεργά στον αντιδικτατορικό αγώνα από το εξωτερικό κι έπειτα συνέδεσε στη Μεταπολίτευση τη ζωή της με τις διαδρομές της ανανεωτικής Αριστεράς. Στάθηκε δίπλα στα ΑΣΚΙ από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής τους και ανέλαβε γενναιόδωρα το σχεδιασμό και την εικαστική επιμέλεια του Αρχειοτάξιου από το πρώτο του τεύχος, το 1999, έως σήμερα. Θα μας λείψει πολύ η ματιά της, το ταλέντο της, η επιμονή της στην αναζήτηση κάθε φορά της πιο ταιριαστής λύσης, όλα εκείνα που μας δίδαξε και θα μας συνοδεύουν από εδώ και πέρα χωρίς τη δική της φυσική παρουσία.

Η κηδεία της θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 14 Μαΐου στις 11:00 στο Νεκροταφείο Καλλιθέας. 

To Διοικητικό Συμβούλιο των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ), μετά τη συνεδρίασή του στις 7 Δεκεμβρίου 2023, ανακοινώνει, με ιδιαίτερη χαρά, την ομόφωνη απόφασή του:

Α. Να αναλάβει τη θέση του διευθυντή των ΑΣΚΙ ο Μάνος Αυγερίδης.
Β. Να δημιουργηθεί θέση συντονιστή προγραμματισμού και επιστημονικών δράσεων, την οποία αναλαμβάνει ο Στάθης Παυλόπουλος.

Ο Μάνος Αυγερίδης και ο Στάθης Παυλόπουλος, σημαντικοί νέοι ιστορικοί και οι δύο, είναι βασικά μέλη της κοινότητας των ΑΣΚΙ, και η επιστημονική διαδρομή τους είναι στενά συνδεδεμένη με αυτά. Εδώ και πολλά χρόνια έχουν μοιραστεί την κοινή πίστη όλων μας στα «ανοιχτά αρχεία», συμβάλλοντας ουσιαστικά στη διεύρυνση των δραστηριοτήτων και στην ενίσχυση της επιστημονικής και ερευνητικής φυσιογνωμίας του οργανισμού. Η ανάληψη της διεύθυνσης και του συντονισμού των ΑΣΚΙ, σε στενή συνεργασία με τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες, συντείνει στη συνέχιση και την ενδυνάμωση αυτού του πρωτότυπου επιστημονικού εγχειρήματος που ξεκίνησε πριν τριάντα χρόνια, καθώς και στο άνοιγμά του σε νέους ορίζοντες. Έχουν όχι μόνο τις ευχές αλλά και τη συμπαράσταση όλων μας στο έργο τους. Καλή συνέχεια και καλή αρχή!

Σύντομα βιογραφικά

Ο Μάνος Αυγερίδης είναι ιστορικός, μεταδιδακτορικός ερευνητής και μέλος της οργανωτικής επιτροπής, εκ μέρους των ΑΣΚΙ, του διεθνούς προγράμματος WIRE με επικεφαλής το Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης. Είναι διδάκτορας σύγχρονης ιστορίας (ΕΚΠΑ). Έχει εργαστεί ως ερευνητής στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Πελοποννήσου, στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και στα ΑΣΚΙ. Έχει διδάξει στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Θεσσαλίας. Είναι συνδημιουργός του ντοκιμαντέρ Μια μεγάλη περιπέτεια. Η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης (2021) και συγγραφέας του βιβλίου Η δεύτερη ζωή της Εθνικής Αντίστασης. Πρακτικές αναγνώρισης και αποκλεισμού, 1944-2006 (με Μ. Φυτιλή και Ε. Κούκη, 2022). Είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Αρχειοτάξιο και συμπαραγωγός της ραδιοφωνικής εκπομπής Ιστορία στο Κόκκινο. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα κινούνται γύρω από τη μεταπολεμική ιστορία, τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, την ιστοριογραφία και τη δημόσια ιστορία.

Ο Στάθης Παυλόπουλος είναι ιστορικός (Δρ. Νεότερης Ιστορίας, Πάντειο Πανεπιστήμιο), διδάσκων Ψηφιακών Ανθρωπιστικών Επιστημών στο Τμήμα Ιστορίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζουν στην ιστορία των ιδεών, την κοινωνική ιστορία και τις Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες. Κατά την περίοδο 2014-2023 διετέλεσε υπεύθυνος προγραμμάτων στα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ), ενώ στο παρελθόν έχει διατελέσει συνεργαζόμενος ερευνητής στο Κέντρο Έρευνας Νεότερης Ιστορίας (ΚΕΝΙ) του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Έχει εργαστεί σε ερευνητικά προγράμματα πανεπιστημίων και ερευνητικών ιδρυμάτων ενώ έχει δημοσιεύσει άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους. Είναι μέλος των ΑΣΚΙ και της Εταιρείας Μελέτης Νέου Ελληνισμού (ΕΜΝΕ-Μνήμων).